سلامت زنان موضوعی پیچیده و چندوجهی است و یکی از جنبه‌های مهم آن «چرخه قاعدگی» است. عادات ماهانه منظم نه‌تنها نشانه سلامت باروری است، بلکه شاخصی از سلامت کلی بدن است. پریودهای نامنظم می‌تواند به طرق مختلف زندگی زنان را مختل کند و بر سلامت جسمی و روحی تأثیر بگذارد. یکی از فاکتورهای تأثیرگذار، که در تحقیقات اخیر کشف شده است، نقش ویتامین D در سلامت قاعدگی است.

یک چرخه قاعدگی طبیعی معمولاً ۲۸ روز طول می‌کشد، اما اگر قاعدگی شما هر یک از معیارهای زیر را داشته باشد، می‌توان آن را نامنظم در نظر گرفت:

• طول سیکل قاعدگی شما بیش از ۳۵ روز است.
• طول دوره قاعدگی شما کمتر از ۲۱ روز است.
• شما یک سیکل قاعدگی ثابت ندارید.

قاعدگی‌های نامنظم توسط عوامل متعددی از جمله تأثیرات هورمونی، بیماری‌های زمینه‌ای و سبک زندگی ایجاد می‌شود. پریودهای نامنظم عواقب قابل توجهی بر سلامت زنان دارد و بسته به علت آن ممکن است منجر به کم‌خونی، ناباروری، درد مزمن لگن، چسبندگی لگن و … شود.

علائم کمبود ویتامین D

ویتامین D که اغلب به عنوان «ویتامین آفتاب» شناخته می‌شود، نقش اساسی در سلامت کلی دارد. این ویتامین به جذب کلسیم، فسفر و منیزیم در بدن و تقویت عملکرد طبیعی سیستم ایمنی کمک می‌کند. زمانی که سطح ویتامین D بدن کمتر از محدوده طبیعی ۳۰ تا ۱۰۰ نانوگرم در میلی لیتر باشد، کمبود ویتامین D در نظر گرفته می‌شود. علائم شایع کمبود ویتامین D شامل: دردهای استخوانی، تضعیف سیستم ایمنی، خستگی، ضعف، نوسانات خلقی، چاقی، ریزش مو و درد یا گرفتگی عضلات است.

علل کمبود ویتامین D

عوامل متعددی می‌توانند در کمبود ویتامین D نقش داشته باشند، از جمله: بیماری‌هایی مانند فیبروز کیستیک، بیماری کرون، بیماری سلیاک یا مشکلات کبدی و کلیوی که توانایی بدن در سنتز ویتامین D را مختل می‌کند. پیری، کاهش قرار گرفتن در معرض نور خورشید، چاقی و برخی جراحی‌های رفع چاقی نیز می‌تواند منجر به کمبود ویتامین D شود.

چرا مصرف ویتامین D برای زنان ضروری است؟

تحقیقات نشان می‌دهد که زنان دارای کمبود ویتامین D بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، دیابت و فشار خون بالا قرار دارند. علاوه بر این، دریافت ویتامین D برای تنظیم چرخه قاعدگی ضروری است. بر اساس مطالعات بین‌المللی، زنانی که چرخه‌های قاعدگی نامنظم دارند، به ویژه آنهایی که سیکل قاعدگی‌شان بیش از ۳۵ روز است، به کمبود ویتامین D مبتلا هستند.

ویتامین D هم‌چنین نقش مهمی در رشد فولیکول تخمدان و بلوغ تخمک دارد. مطالعات نشان داده است که زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) اغلب سطوح ویتامین D پایین‌تری دارند. این کمبود ممکن است منجر به عوارض جانبی مرتبط با سندروم پلی کیستیک مانند مقاومت به انسولین، تخمک‌گذاری نامنظم و افزایش سطح آندروژن شود.

ویتامین D چگونه به تنظیم دوره‌های قاعدگی کمک می‌کند؟

سطح کافی کلسیم و ویتامین D برای بلوغ به موقع تخمک ضروری است و یک عامل مهم برای داشتن چرخه‌های منظم قاعدگی محسوب می‌شود. دریافت کافی این ویتامین در کاهش شدت التهاب دیواره شکم در دوره پریود تأثیر مثبت دارد. تحقیقات جدید نشان می‌دهد کمبود ویتامین D، در چرخۀ قاعدگی اخلال ایجاد می‌کند؛ زیرا این ویتامین در فرآیند تخمک‌گذاری نیز نقش مهمی دارد و روند آغاز و پایان چرخه را تنظیم می‌کند.

دریافت کافی ویتامین D، چه از طریق مصرف منابع طبیعی یا مکمل‌ها می‌تواند برای افراد مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک مفید باشد و علاوه بر تنظیم چرخه‌های قاعدگی، به بهبود حساسیت به انسولین، افزایش باروری و کاهش آندروژن‌های بالا کمک می‌کند.

منابع ویتامین D

۱. نور خورشید: پوست انسان با قرار گرفتن در معرض نور خورشید قادر است ویتامین D مورد نیاز روزانه را دریافت و تأمین کند. پیاده‌روی صبحگاهی بین ساعت ۹ صبح تا ۲ بعد از ظهر برای دریافت دوز روزانه ویتامین D مفید است.

۲. رژیم غذایی: غذاهای غنی از ویتامین D عبارتند از: ماهی‌های چرب (ماهی آزاد، ساردین، شاه‌ماهی و ماهی خال مخالی)، گوشت قرمز، زرده تخم مرغ، قارچ و سایر غذاهای غنی‌شده با این ویتامین.

۳. مکمل‌ها: استفاده از مکمل‌های خوراکی برای کسانی که در دریافت ویتامین D کافی از طریق نور خورشید و رژیم غذایی مشکل دارند، گزینه بسیار مناسبی است.