وی با بیان این‌که به این ترتیب صندوق مذکور در نظام اداری کشور پا به عرصه وجود گذاشت، ادامه داد: از ابتدای آبان‌ماه ۱۴۰۱ پس از تأسیس اساسنامه، صندوق را در نهضت ملی مسکن تأثیرگذار دیدیم، قبل از آن هم در قالب حساب ملی مسکن عملیات شکل گرفت و پشتیبانی‌ها و حمایت صندوق ملی مسکن با هدف کمک و تسریع فرآیندهای نهضت ملی مسکن به ثمر نشست.

وی با یادآوری این‌که ابتدا اعدادی که به صندوق وارد می‌شد با دستور وزیر راه و شهرسازی و ذی‌حساب مسئول مالی صندوق برای پروژه‌ها تخصیص می‌یافت، افزود: پس از شکل‌ گرفتن ارکان صندوق، وظایف از حالت بالقوه در اساسنامه عبور کرده بالفعل شد. امروز وظیفه صندوق به‌عنوان نهاد تأمین مالی عملیات نهضت ملی مسکن در چند بخش مختلف از جمله دهک‌های کم‌درآمد یک تا ۴، خدمات عمومی و احداث ابنیه و سرانه‌های عمومی، انتقال زیرساخت به شهرهای جدید و  رفع موانع که از سازوکارهای قبلی تأمین مالی بخش مسکن مقرر نبود، شکل گرفته و در حال انجام است.

مدیرعامل صندوق ملی مسکن با ابراز این‌که “بزرگ‌ترین مشکل مسکن مهر یعنی عدم توجه به سرانه‌های آموزشی، درمانی، رفاهی و… را در نهضت ملی مسکن برطرف کرده‌ایم.”، اضافه کرد: در این راستا ارقام قابل‌توجهی را برای ساخت مسجد، مدرسه، درمانگاه، فضای سبز و… تخصیص می‌دهیم. در طرح مسکن مهر،  ساختمان‌ها ساخته شده است اما هیچ سرانه‌ای ندارد، اما این مسئله مهم در نهضت ملی مسکن انجام می‌شود، حتی برای موارد ضروری مانند نانوایی و خواروبارفروشی ضرورت‌ها و الزامات را در پروژه‌های نهضت ملی مسکن در نظر گرفته‌ام.

اسماعیلی با یادآوری این‌که تمام عملیات تأمین مالی نهضت ملی مسکن به‌عهده صندوق ملی مسکن است، گفت: پروژه‌هایی که در اطراف بافت فرسوده سخت می‌شود، مشکل برق،‌ آب، زیرساخت و… را ندارند. زمانی که مکان جدیدی را شناسایی می‌کنیم انتقال آب، برق و زیرساخت‌ها هزینه‌های سنگینی را در بر دارد. وزارت نیرو با اجرای مأموریت‌ها با مشکلاتی در مسکن مهر مواجه بود، این مسئله الآن تا حد زیادی برطرف و برای آن چاره‌جویی شده است، بر این اساس یک‌سوم هزینه‌های مربوط به زیرساخت پروژه‌های نهضت ملی مسکن را به‌عهده می‌گیریم و این الگو را پیش می‌بریم.

وی با اشاره به تکمیل واحدهای مسکن مهر گفت:‌ آورده متقاضی در این پروژه‌ها تکمیل می‌شود و اقساط را پرداخت می‌کند. وام این پروژه‌ها به‌طور کامل پرداخت و در پروژه صرف شده است، اما با وجود این، پروژه به اتمام نرسیده است. برای رفع این مشکل، عملیات تأمین مالی از مسیر صندوق ملی مسکن این امکان را برای شهرهای جدید و سازمان ملی زمین و مسکن فراهم کرد تا بتوانیم این مسائل را برطرف کنیم، در یک نمونه مسئله آسانسور پروژه‌های مسکن مهر بود.

وی توضیح داد: ۳۷۰۰ پروژه مسکن مهر داریم که آسانسور آنها به اختلال خورده است و عملاً از محل آورده متقاضیان تأمین منابع مالی امکان‌پذیر نبود.

وی در پاسخ به این پرسش که ۳۷۰۰ پروژه شامل چه‌تعداد واحد مسکن مهر است، گفت: پروژه‌ها از ۸واحدی تا ۶۰واحدی هستند، به‌طور متوسط حدود ۶۰ هزار واحد می‌شود، به‌عنوان مثال پروژه‌های مسکن مهر فاز ۱۱ پردیس مشکل آسانسور دارند، در برخی شهرهای پروژه‌های بلوک‌های بالای ۴ طبقه مشکل آسانسور دارند.

اسماعیلی در پاسخ به این پرسش که کل اعتبار هزینه‌شده برای مساکن مهر نیمه‌تمام چه‌میزانی بوده است، اعلام کرد: برای مسکن مهر استان‌ها ۳۷۰۰ میلیارد تومان تزریق منابع مالی صورت گرفته است. ۴۰۰۰ میلیارد تومان نیز برای شهرهای جدید تخصیص یافته است. برای تکمیل آسانسورها حدود ۲۰۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی می‌کنیم، در مجموع تاکنون حدود ۹۷۰۰ میلیارد تومان از محل منابع صندوق برای تکمیل مسکن مهر هزینه شده است.

وی یادآور شد: در مجموع ۱۲۷ هزار واحد مسکن مهر رفع مشکل و با اندک هزینه تکمیل شده‌اند. برخی پروژه‌ها روی پیشرفت ۷۰ درصد و برخی واحدها روی پیشرفت ۵۰ درصد باقی مانده‌اند که طبیعتاً منابع مالی بیشتری می‌خواهد.

وی بیان کرد:‌ بخش آخر مسکن مهر که آن را هسته سخت می‌بینیم آن دسته از پروژه‌هایی است که مشکل حقوقـی دارند و خارج از وزارت راه و شهرسازی است، مثلاً هیئت مدیره تشکیل، اما پروژه رها شده است، نه هیئت مدیره قبلی عزل شده‌اند و نه کسی آمده پروژه‌ را تکمیل کند و پیشرفت فیزیکی واحدها خیلی پایین است.

مدیرعامل صندوق ملی مسکن اضافه کرد: این پروژه‌ها خیلی از ما هزینه و انرژی خواهد برد. برای رفع این مشکل راهکار پیدا کنیم، وقتی ساخت هر متر مسکن ۳۰۰ هزار تومان بوده، متقاضی ۳۰۰ به‌اندازه ۱۰ متر پرداخت کرده است، الآن که ارزش هر متر ۱۲ میلیون تومان است باید اندازه ۱۰۰ میلیون تومان کار جلو رفته باشد، اما کاری پیش نرفته است. برای این پروژه‌ها باید عدد قابل‌توجهی را به‌صورت بلاعوض هزینه کنیم.

مشکلات بزرگ برخی پروژه‌های مسکن مهر

اسماعیلی تأکید کرد:‌ کسی نیست این پروژه‌ها را بسازد، یا باید زمین برگردد یا این‌که در قالب نهضت ملی مسکن پروژه جدید تعریف شود. منابع این پروژه یا اتلاف شده یا خرج کار دیگری شده است که باید دستگاه قضایی آن را احقاق حق کند و به‌موازات صندوق ملی مسکن کمک کند.

وی با ابراز این‌که “۲۴۰ هزار واحد مسکن مهر نیمه‌تمام داشتیم که حدود ۱۲۰ هزار واحد آن تحویل شده است.”، تصریح کرد: حدود ۱۲۰ هزار واحد دیگر باقی مانده است، فکرمی‌کنم بتوانیم نیمی از واحدها را بدون افتادن در چاله‌های بزرگ رفع کنیم و به حدود ۵۰ هزار واحد برسانیم. احتمالاً مشکل واحدهای باقی‌مانده بسیار بزرگ باشد و باید راهکارهای مورد به مورد داشته باشیم و نمی‌توانیم یک نسخه واحد برای آنها داشته باشیم.

وی بیان کرد:‌ به‌نظرم اگر واحدهای دارای مشکلات بسیار بزرگ را فاکتور بگیریم، در سال جاری بتوانیم مسکن مهر را تمام کنیم.

رئیس هیئت عامل صندوق ملی مسکن در ادامه با اشاره به این‌که بخشی از منابع مورد نیاز تکمیل پروژه‌های مسکن مهر از محل فروش برخی منابع سازمان ملی زمین و مسکن انجام شده است، اظهار کرد:‌ صندوق ملی مسکن برای تسریع در عملیات اجرایی منابع مالی را زودتر به پروژه‌ها تزریق می‌کند تا در ادامه سازمان و دستگاه‌های دولتی از جمله ملی زمین و مسکن به تعهدات خود عمل کنند.

اسماعیلی درباره شهرهای جدید گفت: در شهرهای جدید، به‌دلیل نوع توپولوژی و توسعه که هنوز بسیاری از زمین‌های آن به قیمت نرسیده است، در شورای‌عالی مسکن مطرح و جمع‌بندی شد اگر این زمین‌ها برای گردش منابع به‌فروش  برسد، احتمالاً با اتلاف منابع دولت مواجه می‌شویم و به‌ثمن بخس به فروش می‌رسد. جمع‌بندی این شده است که بخشی از زمین‌های بااستعداد که می‌توانیم آنها را در آینده با قیمت بالاتر و با حفظ منافع دولت، به فروش برسانیم به صندوق ملی مسکن واگذار شود. صندوق نیز به‌ازای این زمین تأمین منابع می‌کند و بعداً زمین‌ها را به فروش خواهد رساند.