گزارشی که نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان منتشر کرده تصریح می کند که زنان افغان به دلیل اجرایی شدن دستورات درباره پوشش و سرپرستی مردان، هنگام خروج از خانه احساس ترس یا ناامنی می‌کنند.

این گزارش روز جمعه ۱۸ فوریه (۲۹ بهمن / دلو) یعنی دو روز پیش از آغاز نشست سازمان ملل در پایتخت قطر با حضور کشورهای عضو و فرستادگان ویژه در افغانستان برای بحث در مورد تعامل با طالبان و بحران‌های این کشور از جمله وضعیت حقوق بشر منتشر شده است.

گردهمایی دو روزه فرستادگان ویژه ملی و منطقه‌ای در امور افغانستان روز یکشنبه ۱۸ فوریه (۲۹ بهمن / دلو) در دوحه، پایتخت قطر آغاز شد. این دومین نشست سازمان ملل درباره افغانستان در کمتر از یک سال گذشته است.

طالبان که در هفته‌های پایانی خروج ایالات متحده و ناتو از افغانستان در سال ۱۴۰۰ این کشور را به تصرف خود درآوردند، زنان را از حضور در بیشتر عرصه‌های زندگی عمومی محروم و دختران را از رفتن به مدرسه (مکتب) فراتر از کلاس (صنف) ششم منع کرده‌اند. این تنها بخشی از اقدامات سختگیرانه این گروه به رغم وعده‌های اولیه‌شان مبنی بر برقراری حکومتی معتدل‌تر است.

آنها همچنین دسترسی زنان به کار، مسافرت و مراقبت‌های بهداشتی در صورت مجرد بودن یا نداشتن قیم مرد محدود کرده و کسانی را که رفتار و پوشش‌شان با روایت طالبان از حجاب اسلامی همخوان نیست، بازداشت می‌کنند.

شهادت زنان افغان درباره فشارها و محدودیت‌ها

در گزارش مأموریت سازمان ملل آمده است که بخشنامه‌ها و دستورات طالبان از طریق دستگیری، آزار و اذیت و ارعاب اجرا می‌شوند و زنان افغان گفته‌اند که به دلیل تهدید بازداشت و ترس از «انگ خوردن و آبروریزی همیشگی» پس به بازداشت به دست پلیس، به طور فزاینده‌ای از رفتن به مکان‌های عمومی می‌ترسند.

بیش از نیمی از زنانی که برای این گزارش مصاحبه شده‌اند، گفته‌اند از این که خانه را بدون سرپرست مرد یا محرم ترک کنند، احساس ناامنی می‌کنند. در این گزارش آمده است هر زمان که فرمان جدیدی به طور ویژه درباره زنان صادر می‌شود، خطرات برای امنیت و میزان اضطراب آنها بیشتر می‌شود.

زنانی که با محرم بیرون می‌روند، گفته‌اند که احساس امنیت بیشتری می‌کنند، اما در عین حال استرس ناشی از وابستگی به شخص دیگری برای همراهی خود را نیز احساس می‌کنند.

 برخی زنان افغان گفته‌اند اگر بخواهند از مغازه‌های خاصی بازدید کنند یا از مسیری که محدود به انجام کارهای ضروری اولیه است دور شوند، مرد سرپرست‌شان آنها را به خاطر «اتلاف وقت» سرزنش می‌کنند.

در گزارش آمده است که این موضوع شانس «لذت بردن از لحظات کوچک انگیزشی یا اوقات فراغت» در خارج از خانه را کاهش می‌دهد.

برخی از زنان گفته‌اند که اقوام مرد آنها نیز می‌ترسند و تمایلی به ترک خانه با زنان ندارند، زیرا این امر آنها را نیز در معرض آزار و اذیت طالبان قرار می‌دهد.

واکنش طالبان به گزارش سازمان ملل متحد

عبدالغفار فاروق، سخنگوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان گفت این که زنان از رفتن به مغازه می‌ترسند، «پوچ و نادرست» است.

او گفت: «برای خواهرانی که حجاب دارند مشکلی وجود ندارد. از آنجایی که زنان به طور طبیعی ضعیف‌تر از مردان هستند، شریعت برای حفظ حیثیت و حرمت، حضور محرم را در سفر با آنها ضروری دانسته است.»

او در عین حال گفت که آزار و اذیت زنان خلاف قانون است.

هدر بار، مسُول بخش زنان دیده بان حقوق بشر به آسوشیتدپرس گفت که ترس زنان افغان از ترک خانه بدون همراه «وحشتناک و ویران کننده» است، اما تعجب‌آور نیست. بار گفت که به نظر می‌رسد هدف مشخص طالبان ترساندن زنان و دختران از ترک خانه‌هایشان باشد.

او افزود: «این سوال پیش می‌آید که این بحث در دوحه با میزبانی نمایندگان ویژه سازمان ملل چیست؟ ما باید بپرسیم که چرا در این نشست و نشست‌های دیگر تمرکز روی این بحران وضعیت زنان که در سراسر جهان بی‌سابقه است، نبوده است.»

غیبت در نشست دوحه

ذبیح الله مجاهد، سخنگوی ارشد طالبان شنبه شب در یک فایل صوتی به آسوشیتدپرس گفت که طالبان در نشست دوحه شرکت نمی‌کنند.

سازمان ملل برخلاف نشست ماه مه ۲۰۲۳ که طالبان را به نشست افغانستان دعوت نکرده بود، این بار از مقامات طالبان برای شرکت در نشست دوحه دعوت کرده است.

دیده‌بان حقوق‌بشر: صدمات شدید وارده به نظام سلامت عمومی افغانستان، بحرانی فاجعه‌بار را رقم زده است

در بیانیه‌ای که وزارت امور خارجه حکومت طالبان در این زمینه منتشر کرد، آمده است که شرکت آنها تنها در صورتی سودمند خواهد بود که «امارت اسلامی افغانستان» تنها نماینده رسمی این کشور در مذاکرات باشد. «امارت اسلامی» نامی است که طالبان به حکومت خودشان داده‌اند.

یک منبع دیپلماتیک نیز به خبرگزاری فرانسه گفته است که طالبان برای شرکت در این نشست شرط دومی هم داشته و آن دیدار اختصاصی با آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد بوده است.

نماینده سازمان ملل متحد در امور افغانستان سال گذشته به طالبان هشدار داد که به رسمیت شناخته شدن آنها به عنوان دولت قانونی افغانستان در سطح بین‌المللی «تقریباً غیرممکن» باقی خواهد ماند، مگر اینکه آنها محدودیت‌های زنان را لغو کنند.