دایناسورها اطلاعات بسیاری را در فسیلهای خود بر جای گذاشتهاند، ازجمله اینکه چگونه از خود دفاع میکردند، چه غذاهایی میخوردند و گاهی اینکه، چگونه میمردند. اما آیا وقتی این جانوران بزرگ میمردند، سرنخی درمورد اینکه در زمان مرگ سنشان چقدر بود، برجای میگذاشتند که نشان دهد جوان، میانسال یا پیر بودند؟ حلقههای رشد موجود در […]
دایناسورها اطلاعات بسیاری را در فسیلهای خود بر جای گذاشتهاند، ازجمله اینکه چگونه از خود دفاع میکردند، چه غذاهایی میخوردند و گاهی اینکه، چگونه میمردند. اما آیا وقتی این جانوران بزرگ میمردند، سرنخی درمورد اینکه در زمان مرگ سنشان چقدر بود، برجای میگذاشتند که نشان دهد جوان، میانسال یا پیر بودند؟
حلقههای رشد موجود در استخوانهای فسیلشده دایناسورها اطلاعات مربوط به سن آنها را در خود جای داده است. این حلقهها که به روش حلقههای درخت ایجاد میشدند، در دهههای اخیر کشف شدند و نشان دادهاند بیشتر دایناسورهای غیرپرنده با اینکه گاهی به اندازههای بسیار بزرگی میرسیدند، عمر طولانی نداشتند. بهعنوان مثال، حلقههای رشد «سو»، فسیل تیرانوسور بزرگی که در موزه تاریخ طبیعی فیلد شیکاگو نگهداری میشود و یکی از کاملترین نمونههای کشفشده از تیرانوسوروس رکس است، نشان میدهند این دایناسور در ۲۸ سالگی مرده است.
توماس هولتز، دیرینهشناس مهرهداران در دانشگاه مریلند به لایوساینس گفت: «بهنظر میرسد دایناسورهای منقار اردکی گیاهخوار فقط یکی دو دهه عمر میکردند.» استیو بروست، دیرینهشناس مهرهداران در دانشگاه ادینبورگ در اسکاتلند گفت: «بسیاری از مردم ممکن است تصور کنند حداقل برخی از دایناسورها به خاطر اینکه عمر طولانی داشتند، خیلی بزرگ میشدند. دانشمندان نیز قبلا همین فکر را میکردند.»
حیوانات بزرگ امروزی معمولا عمر طولانی دارند. فیل بیشه آفریقایی (Loxodonta africana) بهعنوان بزرگترین جانور خشکیزی زنده زمین میتواند تا ۷۰ سال و نهنگهای قطبی (Balaena mysticetus) میتوانند تا ۲۰۰ سال عمر کنند.
داستان دایناسورها متفاوت است. هولتز توضیح داد برش نازکی از استخوان دایناسور یک سری خطوط موازی دارد که ناشی از رشد رو به بیرون استخوان است. هر سال خط جدیدی ایجاد میشود، بنابراین، شمارش این خطوط تخمین دقیقی از سن حیوان میدهد. این خطوط با تغییرات سالانه در نحوه رشد حیوانات ایجاد میشود. در بهار و تابستان، آبوهوای گرم و غذای فراوان به این معنا است که حیوانات تغذیه کافی دارند که به آنها این امکان میدهد سریعتر رشد کنند. اما در زمستان که هوا سرد و غذا کمیاب میشود، رشد کند میشود. این کندی خود را به شکل خطوط بین لایههای استخوانی نشان میدهد.
تیرانوسوروسها کمتر از فیلهای امروزی عمر میکردند
روش اندازهگیری رشد به کمک حلقههای استخوان مشکلاتی نیز دارد که یکی از آنها، معضلات ناشی از حفره مدولاری است. حفره مدولاری محفظهای در وسط استخوان است که مغز استخوان در آنجا تولید میشود. با رشد استخوان، حفره مدولاری نیز رشد میکند، بنابراین برخی از حلقههای رشد اولیه را پاک میکند. پژوهشگران برای غلبه بر این مساله میتوانند استخوانهای اعضای کوچکتر همان گونه را روی خطوط گمشده افراد بزرگتر قرار دهند تا بتوانند تعداد کل را تخمین بزنند.
موضوع دیگر نوع استخوان است. برخی از استخوانها برای شمردن حلقههای رشد بهتر از استخوانهای دیگر هستند. دندهها یا استخوانهایی مانند نازک نی که فشار یا وزن زیادی را تحمل نمیکنند، سابقه رشد را به شکل واضحتری نشان میدهند.
درحالیکه دایناسورها به اندازه برخی از حیوانات بزرگ امروزی عمر نمیکردند، شباهتهایی نیز وجود دارد. برای مثال، حیوانات بزرگتر معمولا نسبتبه حیوانات کوچکتر عمر طولانیتری دارند و این امر درمورد دایناسورها نیز صدق میکند.
خزندهپایان (گروهی از دایناسورهای برگخوار با گردن دراز که شامل بزرگترین دایناسورهایی میشوند که تاکنون زندگی کردهاند) طولانیترین عمر را در بین همه دایناسورها داشتند و پیرترین ساروپودهای شناختهشده حدود ۶۰ سال عمر کرده بودند. درمقابل، سردهای از ترودونتیدسها به نام Stenonychosaurus inequalis با وزن ۵۰ کیلوگرم، طی فقط سه سال به حداکثر اندازه خود میرسید و احتمالا پس از آن زیاد عمر نمیکرد.
بیشتر بخوانید
ایدههایی دراینباره وجود دارد که چرا دایناسورها عمر کوتاهی داشتند. بروست میگوید شاید متابولیسم آنها (یا فرایندهای شیمیایی بدن آنها ازجمله تبدیل کالری به انرژی) در این زمینه نقش داشته است. برخی از دایناسورها حداقل تا حدی خونگرم بودند و متابولیسم سریعی داشتند که میتوانست به رشد سریع و مرگ زودهنگام منجر شود.
شاید هم تولیدمثل دایناسورها در طول عمر کوتاه آنها دخیل بود. بسیاری از دایناسورها دستههای بسیار بزرگی از تخم تولید میکردند که به این معنا بود که در مدت کوتاهی فرزندان بسیار زیادی تولید میکردند. از سوی دیگر، پستانداران با عمر طولانی مانند فیلها و نهنگها کندتر تولیدمثل میکنند، بنابراین انتخاب طبیعی درجهت طول عمر طولانیتر عمل میکند.
بااینحال، فرض ارتباط بین تولیدمثل و طول عمر کوتاه خالی از اشکال نیست. برای مثال، لاکپشتهای گالاپاگوس (Chelonoidis niger) میتوانند دستههای بزرگی از تخم تولید کنند و در عین حال عمر طولانی دارند، بنابراین تولید یکبارهی فرزندان بیشتر همیشه نشانگر عمر کوتاهتر نیست.
درنهایت، هنوز نمیدانیم چرا دایناسورهای غیرپرنده در سن پایین میمردند.
منبع : زومیت
-
برچسب ها: