مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردم‌سالاری که در مراسم افتتاحیه همایش احزاب، زنان و نسل‌های حقوق بشر سخنرانی کرد به تفصیل در مورد ضرورت حضور جدی زنان در مشاغل اجتماعی و مناصب سیاسی سخن گفت. این همایش که از سوی جمعیت حمایت از حقوق بشر زنان به دبیرکلی شهیندخت ملاوردی برگزار شد شامل چهار نشست جداگانه هم در روزهای پنجم و ششم دی ماه در پنل‌های مجزا و سخنرانان صاحب نظر در موضوع نقش زنان بود.
کواکبیان پس از تقدیر و تشکر از برگزاری همایش با تلاوت آیه اول سوره نساء «یا ایها الناس اتقوا ربکم الذی خلقکم من نفس واحده» مطالب خویش را به شرح زیر ارائه داد:
خداوند می‌فرماید که تقوای الهی داشته باشید از خدایی که همه شما را از یک نفس آفریده است، لذا هیچ تفاوتی برای خداوند درباره مباحث مربوط به زنان نیست.
گاهی در بحث احزاب، موضوع زنان را به مواردی مثلا مانند ورود زنان به ورزشگاه تقلیل می‌دهند. پیرامون این موضوع بحث هم می‌شود و پس از آن با منت می‌گویند که ما اجازه ورود می‌دهیم. یا موضوع لایحه عفاف و حجاب که می‌بینیم به کجا کشیده شده است و هنوز روی آن بحث است و یا اینکه ما هنوز روی موضوع حجاب اجباری مشکلات داریم. اما من می‌خواهم بگویم بحث این همایش و بحث زنان خیلی فراتر از این مباحث است. برخی آمارها ارائه شده است که مثلا شکاف جنسیتی در ایران ۳۴ درصد است و ایران در رده‌های آخر جدول در دنیا قرار دارد ولی آماری که من گرفتم، در بحث مناصب و پست‌های سیاسی و اجتماعی مهم مانند شوراها، مجلس، فرمانداران و سفرا است که حضور زنان در این سمت‌ها در جمهوری اسلامی به ۳ درصد هم نمی‌رسد. اما این وضعیت چطور باید حل شود؟
جمعیت حمایت از حقوق بشر زنان، این همایش را به کار گرفته و تاکید بر این بوده که احزاب به‌خصوص در بحث زنان یک نقشی را ایفا کنند. من به عنوان کسی که سال‌ها کار حزبی کردم و از ابتدای تاسیس خانه احزاب این بحث را داشته‌ایم، باید سوگمندانه بگویم که خیلی زیاد این مباحث پیگیری و حل نشده است. در جمهوری اسلامی در مباحث مختلف هنوز مسئله داریم، البته در قرآن کریم تفاوت در بحث مرد و زن در موضوع ارث آمده است، اما در سایر موارد هیچ تفاوتی را بین زن و مرد در قرآن کریم نمی‌بینیم. ممکن است در مباحثی مانند دیه، حضانت، حق طلاق و شهادت و قضاوت زنان اختلافات فراوانی هم بین فقها وجود داشته باشد اما در قرآن این مسائل را نداریم.
در اینجا به صورت صریح‌تر بگویم، واقعیت این است که ما از ابتدای پیروزی انقلاب تا الان، یک نفر نامزد تایید صلاحیت شده در انتخابات ریاست جمهوری نداشته‌ایم. آقای کدخدایی جایی گفته‌اند زنان می‌توانند کاندیدا شوند اما نظر فقهی فقهای شورای نگهبان هنوز تغییر نکرده است. معنی این حرف چیست؟ و یا درباره مجلس خبرگان رهبری، حتی یک نفر از زنان عضو مجلس خبرگان رهبری نداشته‌ایم. جالب این است که این موضوع به بازنگری قانون اساسی هم ربطی ندارد و قانون خبرگان را خود خبرگان می‌نویسند.
در اینجا خاطره‌ای برای شما نقل کنم، آیت‌الله شیخ محمد یزدی جایی صحبت کرده بود که خانم‌ها حق نامزدی ریاست جمهوری را ندارند. بعد از اینکه چنین حرفی را زدند، من نامه‌ای تفصیلی به ایشان نوشتم و یادآور شدم که در اصل ۱۱۵ که نوشته رجال باید رئیس‌جمهور شوند، چه کسی گفته رجال فقط شامل مردان است؟ خود این تفسیر جای حرف دارد. اول انقلاب این بحث مطرح شده بود و همان موقع شهید بهشتی در مجلس خبرگان گفت در هیچ کجای قرآن نداریم که زن نمی‌تواند رهبری یک کشوری را برعهده بگیرد، البته در روایات این موضوع وجود دارد که آن هم جای بحث دارد.
جالب است که می‌گویند در آیه ۳۷ سوره نور که خداوند فرموده است: «رِجَالٌ لَا تُلْهِیهِمْ تِجَارَهٌ وَلَا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاهِ وَإِیتَاءِ الزَّکَاهِ یَخَافُونَ یَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ» چون رجال به کار رفته و خداوند فرموده که خرید و فروش رجال را از یاد خدا خارج نمی‌کند، منظور از رجال مردان است. در حالی که آنجا هم اگر بگوییم منظور از رجال مردان است، این آیه معنا خواهد داشت؟ حضرت خدیجه مگر بزرگترین تاجر صدر اسلام نبوده است؟ پس ایشان هم از خدا غافل بوده است؟ رجال به کار برده شده اما شامل جنس زنان هم می‌شود.
همچنین در آیه ۲۳ سوره احزاب خداوند فرموده است: «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَی نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا» می‌گوید در میان مومنین افرادی هستند که بر عهدی که با خدا بسته‌اند، وفا کردند. مگر سمیه اولین شهیده صدر اسلام نبوده است؟ اگر بگوییم منظور از رجال فقط شامل مردان است که این موضوع درست نیست. مورد دیگر، در آیه ۴۰ سوره احزاب که در بالای ضریح مطهر پیامبر گرامی (ص) آمده است. خداوند فرموده است: «مَا کَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِکُمْ وَلَکِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِیِّینَ وَکَانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمًا» خداوند می‌فرماید فکر نکنید که پیامبر قوم و خویش یکی از افراد شماست. اگر بگوییم این رجال فقط جنس مردان است که درست نیست.
من استدلال کردم و جوابی که آیت‌الله یزدی به من دادند جالب بود. اصلا به این آیات پرداخته نشده بود و فقط به روایات پرداختند. در حالی که روایات جای بحث دارد.
من حرفم این است که عزیزان این همایش باید چند اقدام جدی انجام دهند که اگر جزء نتایج همایش شود، باید از همین مجلس فعلی مطالبه شود که مثلا شما چه حقی داشتید که لایحه منع خشونت علیه زنان را از دستور خارج کنید؟ باید لایحه وارد دستور شود. یا مثلا از مجلس خبرگان درخواست شود که قانونی را تنظیم کنند که زنان هم به راحتی عضو شوند، ما در همین لایحه عفاف و حجاب هم این مباحث را داریم. البته شرم‌مان می‌آید که بگوییم در نظام جمهوری اسلامی لایحه‌ای که به صورت اصل هشتاد و پنجی تصویب شده که هم خلاف اصول قانون اساسی و هم ناقض حقوق اساسی مردم است.
۲۱۹۲۱۹
